Γρενάδα

Επίσημη ονομασία: Γρενάδα Έκταση: 344 τ. χλμ. Πληθυσμό 89.211 κάτ. (2002) Πρωτεύουσα: Σεντ Τζορτζ (4.410 κάτ. το 2002)Νησιωτικό κράτος της Καραϊβικής θάλασσας, στην Κεντρική Αμερική. Βρίσκεται βόρεια του Τρινιντάντ και Τομπάγκο και βρέχεται Δ από την Καραϊβική και Α από τον βόρειο Ατλαντικό ωκεανό.Η Γ. αποτελεί πρώην βρετανική αποικία που απέκτησε πλήρη εσωτερική αυτονομία το 1967, ενώ στις 7 Φεβρουαρίου 1974 ανακηρύχθηκε ανεξάρτητη στους κόλπους της Βρετανικής Κοινοπολιτείας.Το κράτος αποτελείται από έξι περιφέρειες-ενορίες: Σεντ Άντριου (Saint Andrew), Σεντ Ντέιβιντ (Saint David), Σεντ Τζορτζ (Saint George), Σεντ Τζον (Saint John), Σεντ Μαρκ (Saint Mark) και Σεντ Πάτρικ (Saint Patrick). Στο έδαφος της Γ. ανήκει επίσης η εξαρτημένη περιοχή Καριακού και Πετίτ Μαρτινίκ (Carriacou and Petit Martinique), τμήμα των νησιών των Γρεναδίνων.Επίσημη γλώσσα του κράτους είναι η αγγλική, αλλά επίσης είναι σε χρήση αρκετές γαλλικές διάλεκτοι. Ο πληθυσμός στη μεγάλη του πλειοψηφία ανήκει στη μαύρη φυλή, ενώ υπολογίσιμη μειοψηφία αποτελούν οι μιγάδες απόγονοι Ευρωπαίων και μαύρων. Το εθνολογικό μωσαϊκό στης Γ. συμπληρώνουν ελάχιστοι Ευρωπαίοι, Ασιάτες και αυτόχθονες Καρίβες.Πολίτευμα της χώρας είναι η συνταγματική μοναρχία. Η βασίλισσα της Μεγάλης Βρετανίας είναι αρχηγός του κράτους και εκπροσωπείται από έναν γενικό κυβερνήτη. Η εκτελεστική εξουσία ανήκει στον πρωθυπουργό και στην κυβέρνηση, ενώ η νομοθετική εξουσία ασκείται από τη Γερουσία και τη Βουλή των Αντιπροσώπων. Η γερουσία αποτελείται από δεκατρία μέλη, τα οποία ορίζονται από τον κυβερνήτη ύστερα από πρόταση του πρωθυπουργού και του αρχηγού της αντιπολίτευσης. Τα δεκαπέντε μέλη της Βουλής των Αντιπροσώπων εκλέγονται με καθολική ψηφοφορία για πέντε χρόνια.Τα τρία μεγαλύτερα κόμματα της Γ. είναι το Νέο Εθνικό Κόμμα, το Εθνικό Δημοκρατικό Κογκρέσο και το Ενωμένο Εργατικό Κόμμα της Γ. Γενικός κυβερνήτης της χώρας είναι από το 1996 ο Ντάνιελ Γουίλιαμς, ενώ καθήκοντα πρωθυπουργού εκτελεί από το 1995 ο Κιθ Μίτσελ.Η δικαστική εξουσία στη Γ. βασίζεται στο βρετανικό δίκαιο, ασκείται δε από το Ανώτατο Δικαστήριο Συνδεομένων Πολιτειών των Δυτικών Ινδιών. Ένας διορισμένος δικαστής του δικαστηρίου αυτού κατοικεί μόνιμα στη Γ. Από τον Φεβρουάριο του 2001, η Γ. μαζί με άλλα δέκα κρατίδια της περιοχής έχουν δηλώσει την επιθυμία τους να δημιουργηθεί ένα κοινό Δικαστήριο της Καραϊβικής για να αναλάβει τις δικαιοδοτικές λειτουργίες στην περιοχή.Οι κάτοικοι της χώρας πρεσβεύουν τη χριστιανική θρησκεία. Περισσότεροι από τους μισούς είναι ρωμαιοκαθολικοί, ενώ επίσης υπάρχουν αρκετοί προτεστάντες (περ. 33%) και αγγλικανοί σε ποσοστό περίπου 13%.Η εκπαίδευση στη Γ. είναι υποχρεωτική για τα παιδιά ηλικίας μεταξύ 6 και 14 ετών. Το 1992 το ποσοστό του αναλφαβητισμού στη χώρα έφτανε το 15%.Δεν υπάρχει οργανωμένος στρατός στην Γ. Οι ένοπλες δυνάμεις της χώρας αποτελούνται από τη βασιλική αστυνομία και την ακτοφυλακήΤο νησί της Γ., το μικρότερο και νοτιότερο της ομάδας των Προσήνεμων Νησιών, βρίσκεται σε απόσταση περίπου 100 χλμ. νοτιοδυτικά του Αγίου Βικεντίου και 150 χλμ. βορειοδυτικά του Τρινιντάντ και έχει σχήμα ωοειδές. Είναι νησί ορεινό με ψηλότερο σημείο του το βουνό Σεντ Κάθριν (838 μ.), παλιό σβησμένο ηφαίστειο που βρίσκεται στο βόρειο τμήμα του νησιού. Άλλα ορεινά ανάγλυφα υψώνονται στο νότιο τμήμα (όρος Σινάι, 703 μ.). Οι κοιλάδες που βρίσκονται ανάμεσα στα βουνά είναι ιδιαίτερα εύφορες.Το κλίμα της Γ. είναι τροπικό, αλλά από τον Δεκέμβριο έως τον Απρίλιο γίνεται ηπιότερο με την επικράτηση αληγών ανέμων. Η μέση ετήσια θερμοκρασία κυμαίνεται περίπου στους 28οC. Η ποσότητα των βροχοπτώσεων αυξάνει με το υψόμετρο. Έτσι, από τα 1.500 χιλιοστά του νοτιοδυτικού τμήματος, φτάνει τα 3.000 χιλιοστά τον χρόνο στις ψηλότερες περιοχές του εσωτερικού. Στη χώρα διακρίνονται δύο εποχές: μία ξηρή από τον Ιανουάριο έως τον Μάιο και μία υγρή από τον Ιούνιο έως τον Δεκέμβριο.Τα δάση που βρίσκονται στο εσωτερικό της Γ. περιλαμβάνουν διάφορα είδη δέντρων ιδανικών για ξυλεία (π.χ. μαόνι) και για τον λόγο αυτό προστατεύονται πλέον ως οικολογική ζώνη. Επίσης, το τροπικό κλίμα ευνοεί τις καλλιέργειες καρύδας, μπανάνας και κίτρου, τα οποία αποτελούν σημαντικά εξαγώγιμα προϊόντα.Στο έδαφος της Γ. υπάρχουν λίμνες (κυρίως στα βουνά), θερμοπηγές καθώς και εξαιρετικές παραλίες. Από τα βουνά κατεβαίνουν προς τη θάλασσα πολυάριθμα υδάτινα ρεύματα.Γηγενείς κάτοικοι της Γ. θεωρούνται οι Καρίβες, που αποδεκατίστηκαν από τους αποίκους που έφτασαν στο νησί, αρχικά από τους Άγγλους και στη συνέχεια από τους Γάλλους. Κατόπιν, μεταφέρθηκαν στο νησί πολλοί σκλάβοι από την Αφρική για να εργαστούν στις καλλιέργειες· οι σκλάβοι αυτοί αποτέλεσαν τη βάση για τον σημερινό πληθυσμό. Σήμερα, πέρα από ελάχιστους Ευρωπαίους και Ασιάτες, οι κάτοικοι είναι στη συντριπτική τους πλειοψηφία μαύροι ή μιγάδες.Η χώρα παρουσιάζει έντονο δημογραφικό πρόβλημα με χαρακτηριστικά την υπογεννητικότητα και την έξαρση της μετανάστευσης. Το 2002 ο πληθυσμός ήταν 89.211 κάτ., με πυκνότητα 262 κατ. ανά τ. χλμ., ετήσιο ρυθμό αύξησης του πληθυσμού της τάξης του 0,02% και προσδόκιμο ζωής τα 63 χρόνια για τους άντρες και τα 66 χρόνια για τις γυναίκες.Πρωτεύουσα της Γ. είναι το Σεντ Τζορτζ (Saint George’s, 4.410 κάτ. το 2002) στη νοτιοδυτική ακτή. Χτισμένη στο μυχό του κόλπου Γκραντ Ανς, η πόλη, όπου δεσπόζει το παλαιό κάστρο, αποτελεί αξιόλογη γεωργική αγορά. Το λιμάνι της μάλιστα αναπτύσσει σημαντικές δραστηριότητες στον τομέα της αλιείας και της εξαγωγής τροπικών προϊόντων. Στην ανατολική ακτή βρίσκεται η Γκρενβίλ (Grenville, 2.302 κάτ. το 2002) στον ομώνυμο κόλπο, ο οποίος φράζεται από κοραλλιογενείς σχηματισμούς. Σημαντικότερο κέντρο του δυτικού τμήματος του νησιού είναι η Γκουγιάβ (Gouyave, 3.195 κάτ. το 2002).Η οικονομία της χώρας είναι κατά βάση αγροτική· εκτός από τα χρόνια προβλήματα που αντιμετωπίζει λόγω του ότι στηρίζεται στην εξαγωγή ενός αγροτικού προϊόντος (μοσχοκάρυδο), είχε πρόσθετα προβλήματα στη δεκαετία 1980-90 από την εσωτερική πολιτική αναταραχή (πραξικοπήματα, εισβολή του στρατού των ΗΠΑ κλπ.) και από την άρνηση της Ινδονησίας να δημιουργηθεί καρτέλ στην εξαγωγή μοσχοκάρυδου (είναι η δεύτερη στον κόσμο χώρα παραγωγής του προϊόντος αυτού). Το ακαθάριστο εγχώριο προϊόν (ΑΕΠ) το 2001 ήταν 424 εκατ. δολ. ΗΠΑ, με κατά κεφαλήν εισόδημα 4.750 δολ. και πληθωρισμό 2,8%. Η ανεργία δύο έτη νωρίτερα ανερχόταν στο 11,5% του ενεργού πληθυσμού. Ο τουρισμός είναι η μεγαλύτερη πηγή εσόδων για τη χώρα με υψηλή συμμετοχή στο ΑΕΠ. Η τουριστική βιομηχανία αναπτύσσεται συνεχώς, ενώ οι επισκέπτες της χώρας είναι Αμερικανοί και Βρετανοί· τα τελευταία χρόνια η Γ. ελκύει άτομα από πολλές άλλες χώρες.Με τον αγροτικό τομέα ασχολείται περίπου το 20% του ενεργού πληθυσμού, το παραγόμενο προϊόν του όμως εξακολουθεί να αποτελεί το 80% των εξαγωγών της χώρας. Σημαντικότερα προϊόντα μετά το μοσχοκάρυδο είναι η καρύδα, η μπανάνα, το βαμβάκι, το κίτρο καθώς και η κανέλα.Η υλοτομία και η αλιεία αποτελούν αναπτυσσόμενους τομείς και ενισχύουν σημαντικά τα έσοδα της χώρας. Η κτηνοτροφία, αντίθετα, είναι εξαιρετικά περιορισμένη.Η περίοδος της αποικιοκρατίας. Το νησί ανακαλύφθηκε από τον Χριστόφορο Κολόμβο το 1498 κατά το τρίτο του ταξίδι στην περιοχή και αποικίστηκε αρχικά από Άγγλους εμπόρους. Η εποίκισή του όμως έγινε σε αργό ρυθμό, εξαιτίας της εχθρότητας των αυτόχθονων Καρίβων. Η Γ. κατελήφθη αρχικά από τη Γαλλία τον 17ο αι., αλλά από το 1763 έως το 1958 υπήρξε αποικία της Βρετανίας. Η απόλυτη κυριαρχία των Βρετανών διακόπηκε μόνο το διάστημα 1779-83, όταν το νησί επέστρεψε στους Γάλλους. Η περίοδος της ανεξαρτησίας. Από το 1958 έως το 1962 η Γ. αποτελούσε μέλος της Ομοσπονδίας Δυτικών Ινδιών, ενώ το 1974 απέκτησε πλήρη ανεξαρτησία στο πλαίσιο της Βρετανικής Κοινοπολιτείας με πρώτο πρωθυπουργό τον Έρικ Γκέρι. Το 1979 ο Γκέρι ανατράπηκε με αναίμακτο πραξικόπημα υπό την ηγεσία του μαρξιστή Μόρις Μπίσοπ, που ενίσχυσε τις σχέσεις του κρατιδίου με την Κούβα και την πρώην Σοβιετική Ένωση. Στις 25 Οκτωβρίου 1983 περίπου δύο χιλιάδες Αμερικανοί πεζοναύτες κατέλαβαν τη Γ. Κατά τη διάρκεια του νεότερου πραξικοπήματος δολοφονήθηκε ο Μπίσοπ. Η διακυβέρνηση της χώρας ανατέθηκε σε μεταβατικό συμβούλιο με ταυτόχρονη απομάκρυνση των αμερικανικών δυνάμεων. Στις εκλογές του Δεκεμβρίου του 1984 αναδείχθηκε πρωθυπουργός ο Χέρμπερτ Μπλέιζ, ηγέτης του συντηρητικού Νέου Εθνικού Κόμματος (ΝΕΚ). Το 1989 πέθανε ο Μπλέιζ και μετά τις εκλογές του 1990 ανέλαβε πρωθυπουργός ο Νίκολας Μπράθγουεϊτ του Εθνικού Δημοκρατικού Κογκρέσου (ΕΔΚ). Ο Μπράθγουεϊτ παραιτήθηκε στις αρχές του 1995 για να αντικατασταθεί από τον Τζορτζ Μπρίζαν, τον οποίο διαδέχθηκε τον Ιούνιο του ίδιου έτους ο Κιθ Μίτσελ. Το 1997 η κυβέρνηση βελτίωσε τις σχέσεις της με την Κούβα, εξασφαλίζοντας τη συνδρομή της τελευταίας στους τομείς της γεωργίας, της εκπαίδευσης και της υγείας. Τον Ιανουάριο του 1999 το ΝΕΚ υπό την ηγεσία του Μίτσελ κέρδισε ξανά τις εκλογές, καταλαμβάνοντας μάλιστα όλες τις έδρες της Βουλής των Αντιπροσώπων, ενώ ο ίδιος ανανέωσε τη θητεία του. To λιμάνι του Σεντ Τζορτζ, της πρωτεύουσας της Γρενάδα. Επίσημη ονομασία: Γρενάδα Έκταση: 344 τ. χλμ. Πληθυσμός: 89.211 κάτ. (2002) Πρωτεύουσα: Σεντ Τζορτζ (4.410 κάτ. το 2002)